A inmigración a debate

(02/12/2013)

A inmigración a debate

Organizada e controlada, a migración é sempre unha oportunidade para os países de orixe e acollida

Sami Naïr 29 NOVEMBRO 2013 - O País

Nunha entrevista recente (Le Monde, 28-11), o presidente de Níxer, Mahamadou Issufú, describiu a forma de pensar da maioría dos dirixentes subsaharianos e mediterráneos do Sur en canto ás migracións que se incrementaron tanto no interior do espazo africano coma en Europa. A súa tese é que a UE debe ser coherente, non pode instaurar a liberalización dos mercados, os bens e os capitais, e rexeitar a libre circulación de persoas: "habería que vencer este tabú e liberalizar o mercado de traballo" en Europa. Dende logo, con "liberalizar" non entende poñer en dúbida o dereito do traballo nos países europeos, senón pedir a apertura de fronteiras para permitir aos traballadores africanos (que non son, polo tanto, só emigrantes) beneficiarse do credo liberal imposto en todos os ámbitos pola UE.

É esta unha postura política que tenderá a desenvolverse cada vez máis, pois é unha consecuencia lexítima da aceptación do modelo liberal afianzado pola actual globalización económica. Esta afirma, doutro modo, unha evidencia: as migracións son lexítimas no marco dunha economía mundial aberta. Esta idea corresponde, por outra parte, aos desexos da UE, pero só no que concirne aos traballadores chamados "comunitarios", é dicir, europeos. Agora ben, o primeiro ministro británico, David Cameron, acaba de publicar unha tribuna no Financial Times (27 de novembro) da que se desprende que o país apóstolo do ultraliberalismo, Gran Bretaña, restrinxe, violando o dereito europeo, este tipo de "apertura" mesmo para os traballadores da UE! Escribe: "O 1 de xaneiro, os habitantes de Romanía e de Bulgaria terán o mesmo dereito a traballar no Reino Unido que o resto de habitantes da UE. Sei que moitas persoas están preocupadas polo impacto que isto poderá ter no noso país. Comparto a súa inquietude". A isto séguenlle unha serie de medidas que limitarán de forma grave os dereitos sociais dos novos inmigrantes.

Por outra parte, todos os países da UE están a poñer en marcha medidas de redución dos dereitos dos inmigrantes; buscan por todos os medios afastalos das súas fronteiras; queren reducir os fluxos da oferta migratoria para non aumentar as reservas de inmigrantes legalmente establecidos. Esixencia, suponse, aínda máis imperativa, se se ten en conta que os sistemas sociais son masivamente solicitados polos inmigrantes sen recursos dabondo. De aí, claro, o aumento da "inquietude" da opinión europea e a utilización por parte da extrema dereita da xenofobia como mercadoría electoral.

Esta dramática contradición, expresada con énfase nos puntos de vista opostos dos responsables nixeriano e británico, non está lista para ser resolta. Confirma a natureza caótica do sistema no que vivimos e, sobre todo, mostra que non hai solución doada: o dereito á libre circulación e ao traballo nun mundo libre implica unha competencia á baixa dos salarios debido á grande oferta de man de obra, e oponse tamén á protección do emprego e dos salarios existentes. Pero, é a lei do sistema. O único modo de resolver esta contradición atópase nunha regulación ordenada das entradas nas fronteiras e de solidariedade entre os asalariados nos países de acollida. Para iso, faría falta que as autoridades se tomasen en serio por fin esta cuestión da inmigración e que a tratasen politicamente, entre gobernos, en lugar de deixala entre as mans de ferro e os ollos cegos do mercado. Hai que recordar unha vez máis que a inmigración, hoxe, é a única fonte que permite aos países pobres desenvolverse; as transferencias cara a África axudan a millóns de familias a non morrer de fame e a permanecer nos seus países de orixe. E tamén hai que recordar que as restricións dos dereitos sociais das poboacións europeas, que suscitan o auxe da intolerancia, non se deben á inmigración e si ás políticas de austeridade neoliberais en vigor en Europa. Mírese por onde se mire o problema, a verdade é que a inmigración organizada e controlada é sempre unha oportunidade para os países de orixe e de acollida, aínda en período de crise.