No 1.949 da rúa Moreno de Buenos Aires está o Centro Lalín. Unha placa recorda que nunha das súas salas Raúl Alfonsín reuníase cos seus correlixionarios para conspirar contra a ditadura militar e promover a restauración da democracia.
Nesa mesma salga todos os mércores, desde o 2009, fálase en galego. Un galego máis que correcto, matizado por un delicioso acento porteño. Os alumnos destes cursos agrupáronse baixo o nome de Terzo dá Fala, con resonancias épicas e militares que lle sentan ben a este grupo entusiasta e reivindicativo. «O nome está relacionado coa actuación que tiveron os galegos na defensa de Bos Aires nas invasións inglesas de 1806 e 1807», explica a presidenta do Centro Lalín, Gisela Barbeito. Son avogados, arquitectos, médicos, profesionais de diferentes idades e traxectorias, pero de esmagadora maioría feminina. Non se cansan de pedir desculpas polas presuntas incorrecciones dun galego que bordan e que xa lle gustaría manexar a máis dun inquilino do Hórreo.
«Declarámonos amantes da lingua e a da cultura galega. Tratamos de ler moito e de falar moito. Levamos cinco anos de xuntanzas. Os nosos mércores son en galego», aclara Barbeito.
Son fillos, netos e bisnietos de galegos, desexosos de coñecer unha cultura e un idioma que as súas familias, envorcadas no seu momento en integrarse e forxarse un futuro no país de acollida, non sempre puideron transmitir ás novas xeracións.
«Estamos a recuperar o son da nosa historia», sentenza Manuela Buján, á que alcuman A Meiga. «Eu nacín en Santiago, pero fixemos xa toda a nosa vida aquí e non tiñamos moita relación con Galicia. Por iso todo isto é un descubrimento real», explica Manuela, que se declara fan da biblioteca do centro, onde puido ler a prosa de Manuel Rivas e Víctor F. Freixanes.
Reciben entusiastas a visita da delegación galega na Feira Internacional do Libro de Buenos Aires, encabezada polo secretario xeral de Cultura, Anxo Lorenzo, ao que piden apoio cos cursos Celga que se imparten no centro, afectados polo conflito laboral alén do Atlántico. E reciben como un tesouro unha doazón de obras de Díaz Castro para a súa biblioteca.
Dolores Ponche Ferro é filla de galegos. Pero, como adoita suceder na emigración coa segunda e a terceira xeracións, tardou un tempo en interesarse por descubrir as súas orixes. «Eu dicía: ?Eu son arxentina?, pero un día decidín facer o curso de galego e naceu un amor tan grande polo galego que non para de medrar. Agora meus pais tamén veñen a ver o cine galego ao centro e lembran as cancións da súa infancia. Eles teñen aquí un terreo que é como se fose a súa leira alá en Galicia, e plantan as súas cousas. Fan o seu viño e as súas filloas. Miña nai vive como se aínda estivera en Galicia», explica emocionada.
Unha breve visita ao Terzo dá Fala curaría o rexeitamento ao idioma que padecen algúns nativos. «O galego o temos na alma», conclúe Dolores Ponche, galega de Buenos Aires.
