A Lei de Estranxeiría dará permisos de traballo ás mulleres maltratadas

(18/05/2009)

A Lei de Estranxeiría dará permisos de traballo ás mulleres maltratadas
O anteproxecto de reforma suaviza a reagrupación familiar e o internamento de 'sen papeis' - Aclara que as ONG non serán penalizadas por axudarlles
TOMÁS BÁRBULO - Madrid - 18/05/2009
O Goberno modificou substancialmente o anteproxecto de reforma da Lei de Estranxeiría. A versión definitiva que, como anunciou o presidente José Luis Rodríguez Zapatero no debate sobre o estado da nación, foi remitida ao Consello de Estado, recolle numerosas suxestións achegadas polos organismos aos que o texto foi sometido a consulta. Entre as novidades do documento, ao que tivo acceso O PAÍS, salienta o tratamento ás vítimas de violencia de xénero en situación irregular, cuxos expedientes de expulsión quedarán paralizados desde o momento en que realicen a denuncia; ademais, poderán obter autorizacións provisionais de estancia e de traballo, por circunstancias excepcionais, ata que termine o procedemento xudicial. No 2008, o 44% das mulleres asasinadas polas súas parellas ou ex parellas foron inmigrantes.


ASISTENCIA XURÍDICA. Avogado para os internos
MENORES. Escoitar antes de repatriar
EXPULSIÓNS. Aumentan as garantías
A noticia noutros webs
webs en español
noutros idiomas
Aínda que mantén a filosofía restritiva da primeira versión, o anteproxecto suaviza algúns requisitos en materia de reagrupación familiar, repatriación de menores, expulsión de inmigrantes irregulares e prolongación do período de internamento. Tamén aclara o punto relativo a quen proporcionen "hospitalidade" aos sen papeis. Os traballos foron coordinados pola secretaria de Estado de Inmigración e Emigración, Consuelo Rumí, baixo o enderezo do ministro de Traballo e Inmigración, Celestino Corbacho. O Executivo ten previsto enviar o novo texto ao Congreso antes de que finalice o período de sesións, en verán.

Estas son as novidades máis importantes:

- Vítimas de violencia de xénero. Agora, cando unha estranxeira sen papeis acode a denunciar unha agresión, as autoridades teñen a obriga de poñer en marcha un expediente sancionador por estancia irregular. Só cando é pronunciada unha sentenza firme que confirme a súa denuncia pode obter un permiso de estancia e de traballo. A nova redacción do anteproxecto de lei inclúe un artigo que ofrece ás mulleres a posibilidade de obter unha autorización provisional de estancia e de traballo por circunstancias excepcionais; é dicir, que poidan traballar ata que se pronuncie a sentencia. Ademais, "se ao denunciar unha situación de presunta violencia de xénero a muller estranxeira puxese de manifesto (...) que se acha en situación irregular, o expediente sancionador incoado" por ese motivo será suspendido "ata a resolución do procedemento penal denunciado".

A estranxeira que se ache nesa situación poderá solicitar unha autorización de residencia e traballo por circunstancias excepcionais a partir do momento en que se dite unha orde de protección ao seu favor ou cando conte cun informe do ministerio fiscal no que se constaten indicios de violencia de xénero. "Dita autorización non se resolverá ata que recaia sentencia ou conclúa o procedemento penal". Tamén as autoridades poderán concederlle unha autorización de traballo provisional, que comportará a súa habilitación para permanecer en España en réxime de estancia. Esa autorización concluirá no momento en que se conceda ou denegue definitivamente a autorización por circunstancias excepcionais.

Se o procedemento penal concluíse declarando á estranxeira vítima de violencia de xénero, pecharase o expediente sancionador incoado por estancia irregular en España "sen que caiba proposta de sanción" e poderá concedérsele unha autorización de residencia e traballo por circunstancias excepcionais. Pero se finalmente non quedase establecida a súa condición de vítima, reemprenderase o expediente suspendido.

- Reagrupación familiar. O anteproxecto restrinxe a reagrupación familiar dos ascendentes e limítaa aos maiores de 65 anos. Sen embargo, na nova redacción abre a vía á reagrupación a menores desa idade por razóns humanitarias, para evitar, por exemplo, que non se puidese reagrupar simultaneamente a uns proxenitores porque o pai tivese 70 anos e a nai 63. O artigo 17 sinala que o estranxeiro ten dereito a reagrupar con el en España ao seu cónxuxe, aos seus fillos e aos do cónxuxe sempre que sexan menores de 18 anos ou discapacitados; tamén ás menores de 18 anos ou discapacitados dos que o residente sexa representante legal e aos seus ascendentes ou aos do seu cónxuxe cando estean ao seu cargo e sexan maiores de 65. Agora engade: "Excepcionalmente, cando concorran razóns de carácter humanitario poderá reagruparse ao ascendente menor de 65 anos".

Tamén se modifican e suavizan as esixencias económicas para a reagrupación. Ata agora só tíñanse en conta os ingresos do reagrupante. Agora engádense a estes os do seu cónxuxe. "Na valoración dos ingresos para os efectos da reagrupación (...) teranse en conta outros ingresos achegados polo cónxuxe que resida en España e conviva co reagrupante".

Así mesmo, o anteproxecto establece que "en caso de morte do reagrupante, os familiares reagrupados poderán obter unha autorización de residencia independente (...)".

- Hospitalidade. A ambigua redacción do punto 2.c do artigo 53 do anteproxecto, relativo a infraccións graves, fixo temer a algunhas ONG que iban a ser penalizadas por socorrer a inmigrantes en situación irregular. Iso ergueu unha gran poeira, a pesar de que a secretaria de Estado de Inmigración insistiu repetidamente en que se trataba dunha imprecisión e que ía ser emendada. O artigo vai dirixido, sobre todo, contra as persoas que utilizan cartas de invitación para favorecer a inmigración irregular.

A primeira redacción cualificaba como infracción grave "promover a permanencia irregular en España dun estranxeiro. Considerarase que se promove a permanencia irregular cando o estranxeiro dependa economicamente do infractor e prolónguese a estancia autorizada máis alá do período legalmente previsto (...)". A nova redacción di que é infracción grave -castigada con ata 10.000 euros de multa- "promover a permanencia irregular en España dun estranxeiro cando a súa entrada legal faia contado cunha invitación expresa do infractor e continúe ao seu cargo unha vez transcorrido o período de tempo permitido polo seu visado ou autorización (...)".

- Internamento. Un dos capítulos máis polémicos do anteproxecto é o referido ao ingreso dos sen papeis en centros de internamento. Ademais de incrementar o período de encerro de 40 a 60 días, incluía tres supostos nos que o cómputo da reclusión quedaba suspendido (prorrogado) e facía aquel moito máis longa: mentres durase a tramitación do procedemento de asilo, mentres se resolvese a admisión de habeas corpus ou mentres o estranxeiro estivese doente. Na nova redacción, os 60 días seguen en pi, pero establécense garantías xudiciais para a suspensión do cómputo por solicitar asilo -só poderá prorrogarse un máximo de 14 días- e para a admisión do habeas corpus. A suspensión por doenza queda fóra da nova redacción.

Unha nova disposición adicional compromete ao Goberno a aprobar, no prazo de seis meses contado desde a entrada en vigor da lei, un regulamento que desenvolva o réxime de internamento dos estranxeiros.

- Reagrupación para españois. Os españois, incluídos os extracomunitarios nacionalizados, terán vantaxes para reagrupar aos seus ascendentes. Así asegúrao unha nova disposición adicional: no regulamento que desenvolve a lei "poderanse establecer condicións especiais máis favorables" respecto ás previstas nesta lei, para a reagrupación familiar exercida polos españois.


ASISTENCIA XURÍDICA. Avogado para os internos
Facilítase aos estranxeiros a posibilidade de que designen a un avogado de oficio nos procesos contra as resolucións que poñan fin á vía administrativa en materia de denegación de entrada, devolución ou expulsión. A manifestación da vontade de recorrer "deberá realizarse na forma e diante do funcionario público que regulamentariamente se determinen, de xeito que garántase a facultade de exercer o seu dereito á asistencia xurídica gratuíta tamén cando (...) o estranxeiro puidese acharse privado de liberdade".

MENORES. Escoitar antes de repatriar
Por primeira vez, a lei inclúe a necesidade de oír ao menor "se ten suficiente xuízo" e de contar cun informe do ministerio fiscal antes da súa repatriación. "Os maiores de 16 e menores de 18 anos", engade, "terán capacidade de obrar no procedemento de repatriación (...) persoalmente ou a través do representante que designen". Ademais, cando se trate de menores de 16 "con xuízo suficiente" e "vontade contraria" á do seu titor, suspenderase o procedemento ata nomear ao defensor xudicial que lle represente.

EXPULSIÓNS. Aumentan as garantías
O anteproxecto da lei incrementa as garantías da expulsión. Cando os infractores sexan estranxeiros e realicen condutas tipificadas como moi graves ou graves (carecer de autorización de residencia, traballar sen permiso...) poderá aplicarse, "en atención ao principio de proporcionalidade", en lugar da sanción de multa, a expulsión do territorio español, previa a tramitación do correspondente expediente administrativo e "mediante a resolución motivada que valore os feitos que configuran a infracción".