Ser español non seduce en Arxentina

(16/07/2009)

Ser español non seduce en Arxentina
A crise e a burocracia reducen ao mínimo as peticións de nacionalidade que a Lei de Memoria Histórica reserva para fillos e netos de españois
SOIDADE GALEGO-DÍAZ - Bos Aires - 16/07/2009

Primeiro díxose que serían entre 400.000 e 600.000 arxentinos os que terían dereito a solicitar a nacionalidade española, grazas á disposición adicional da Lei de Memoria Histórica, que permite que os netos de españois opten tamén ao pasaporte dos seus avós. Logo leuse mellor o texto legal e calculouse que as peticións roldarían realmente as 100.000. pasaron seis meses desde a entrada en vigor da lei, en decembro de 2008, e a realidade é que o consulado español en Bos Aires non recibiu nin tan sequera 10.000 solicitudes. "foi unha auténtica sorpresa", recoñece José Antonio Nespral, presidente do Centro Asturiano na capital arxentina.
Arxentina
A fondo
Capital: Bos Aires. Goberno: República. Poboación: 40.482 millóns (est. 2008)

Todo o dispositivo montado polo servizo consular, con citas previas vía Internet para evitar aglomeracións e supostas avalanchas de arxentinos ansiosos de lograr un pasaporte español, demostrouse superfluo. As colas dos primeiros días foron desaparecendo e as expectativas, reducíndose.

Que sucedeu para que menos de 10.000 dos centenares de miles de netos de españois que viven en Arxentina inicien realmente os trámites de solicitude?

Trátase, probablemente, dun conxunto de circunstancias: as restricións obxectivas que impón a lei, as dificultades para conseguir a documentación necesaria, e tamén que España, sumida nunha forte crise económica, deixou de ser un destino desexado. "Hai dificultades técnicas considerables", asegura José Antonio Nespral. "Primeiro, porque non é fácil conseguir as partidas de nacemento dos avós, en España, documentos ás veces case ilegibles".

Doutra banda, a Lei de Memoria Histórica esta pensada para os descendentes de quen emigraron entre 1936 e 1955, o exilio provocado pola Guerra Civil. Moitas desas persoas non inscribiron aos seus fillos no rexistro español (sentíanse alleos a calquera cousa que representase ao franquismo), sobre todo os que non quedaron nas grandes cidades senón que emigraron cara ao interior do país e, moi especialmente, ao mundo rural.

En teoría, os netos deses españois, chegados nese período, poderían acollerse á nova lei (cun espazo de vixencia de dous anos) e solicitar o pasaporte dos seus avós. Pero unha vez máis xorden os problemas burocráticos: segundo o Código Civil, non se pode producir un salto xeracional, nin a ruptura da cadea, o que quere dicir que, antes de inscribir aos netos como españois, habería que inscribir aos seus pais. E nalgúns casos, os pais están mortos.

Poden os netos inscribir aos seus pais xa falecidos? Non parece que os consulados atópense cómodos con esa posibilidade, comenta o director do Centro Galicia, José María Vila Alen. E se están vivos e poden inscribirse, a lei di que só transmiten o dereito á nacionalidade aos seus fillos menores de idade.


Nin "abrindo a man"
"Non existe un censo real que permita saber cantos arxentinos teñen un avó ou avoa nacido en España, pero indubidablemente cóntanse en centenares de miles, se se teñen en consideración as diferentes ondas de emigración española a Arxentina", explica o director do Centro Galicia, José María Vila Alen. No consulado que atende o Gran Bos Aires están legalmente inscritos 240.000 españois, o que supón case o 80% da poboación española en Arxentina na actualidade.

O consulado afirma que non está autorizado a facilitar o número exacto de expedientes que se están tramitando como consecuencia da Lei de Memoria, pero admite que, polo menos en Arxentina, son "moitísimos menos dos esperados". E iso aínda que aseguran que están aceptando certa marxe, "abrindo a man", á hora de interpretar as restricións lexislativas.