López Salgas: "A acción política primou unha inmigración sobre outra"

López Salgas: "A acción política primou unha inmigración sobre outra"
Ana María López Salgas, do Instituto de Economía, Xeografía e Demografía do CSIC, sostén que, "aínda que non se diga", as administracións españolas descoidaron o control dos fluxos de latinoamericanos e europeos do Leste fronte aos de inmigrantes africanos.
29/jul/09 07:42
ANA MARÍA LÓPEZ SALGAS fixo un percorrido polas políticas migratorias en España nos últimos séculos./ e.d.

MIGUEL GÓMEZ, Adeje

A "latinoamericanización" dos fluxos migratorios con destino a España que se produciu a mediados da década dos noventa ten unha explicación que se suma ás causas principais que a orixinaron: a acción política que, para frear a chegada de inmigrantes africanos (principalmente marroquís), favoreceu o acceso dos procedentes de América do Sur xunto aos europeos do Leste (romaneses) e chineses. Así o afirmou onte Ana María López Salgas, do Instituto de Economía, Xeografía e Demografía do Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC), durante a segunda xornada do curso "Inmigración e vulnerabilidade: mulleres e menores inmigrantes en Canarias", incluído na XVII edición da Universidade de Verán de Adeje (UVA).

Segundo López Salgas, os motivos que deron orixe a este cambio nos fluxos migratorios mediada a pasada década teñen que ver coa deterioración económica e político nalgúns países latinoamericanos e co incremento do control no que fora o seu destino tradicional, os Estados Unidos. Ambas as circunstancias obrigaron a "buscar alternativas" a ecuatorianos e colombianos, que elixiron España como destino, debido a que entón non era necesario o visado, ademais de por o seu crecemento económico e razóns lingüísticas. Estas dúas comunidades abriron paso a outras, xa no presente século, caso de arxentinos, bolivianos ou paraguaios.

"En parte é unha reacción, aínda que non adoita dicirse. Durante moito tempo, as accións políticas fixeron o posible para frear a inmigración de marroquís e favorecer a de latinoamericanos, chineses ou romaneses", asegurou a científica, que engadiu que estes motivos explican "por que algúns fluxos non se controlaron e por que se asinan algúns acordos migratorios".

O caso dos romaneses, a comunidade estranxeira máis numerosa en España a pesar da súa relativa "invisibilidad", é paradigmático respecto diso: "Cando non se quere controlar un fluxo déixaselles entrar e xa está. Os romaneses entraron polo Norte, vía terrestre e con visados de turistas, sen que se producise ningunha intervención policial importante".

Entre os mecanismos desta "política migratoria" figura tamén o uso do visado. "Chegan os grupos e, cando empezan a ser demasiado numerosos, pónselles visado, o que fai as cousas máis difíciles".

Durante o seu repaso pola evolución do fenómeno migratorio nas dúas últimas décadas, cando España pasa de ser país emisor a receptor, Ana María López Salgas referiuse aos procesos de regularización que, cada certo tempo, permitiron que parte dos traballadores da economía informal incorpórense á formal. A especialista interpreta estes procedementos como unha forma de "conseguir diñeiro para as arcas do Estado e as comunidades autónomas" (ingresos que non perciben ao quedar na economía mergullada) e "evitar problemas sociais" derivados da pobreza e desigualdade.

López Salgas estendeuse sobre o "tránsito migratorio" que se produciu nos últimos vinte anos, xerado por un crecemento económico que foi "intensísimo" entre 2000 e 2007, que se fundamentou nun "monocultivo da construción e o turismo" e demandou un tipo de man de obra "moi concreta", de baixa cualificación, que traballe en malas condicións e mal paga.

Tamén explican este cambio de país emisor a receptor factores de natureza política (estabilidade e entrada na Unión Europea) e demográfica, como as modificacións nos roles familiares e económicos das mulleres, coa súa masiva incorporación ao mercado laboral e a consecuente necesidade de traballadores para o mercado doméstico.