“É necesario afrontar o desafío da inmigración. As políticas natalistas non son a solución”

(16/06/2022)

“É necesario afrontar o desafío da inmigración. As políticas natalistas non son a solución”

O experto en demografía Carlos Ferrás Sexto. Foto: Santi Alvite

Lorena Rey

El Correo Gallego 16 jun 2022

Carlos Ferrás Sexto (Santiago, 1965) é profesor de Xeografía Humana na Universidade de Santiago e un dos expertos en demografía que máis insistiu nos últimos anos o desastre poboacional no que está inmersa Galicia. Contactamos con el para coñecer a súa valoración sobre os datos do informe ‘Movemento Natural da Poboación’ publicado este mércores polo INE

Que pasa en Galicia para que os indicadores demográficos sexan dos peores do país?

Que arrastramos un serio problema de envellecemento, que ten as súas raíces no noso pasado como emigrantes e na ausencia continuada de políticas ambiciosas que permitan afrontar o problema con decisión.

Cales son as medidas que existen na actualidade para combater esta problemática?

Temos interesantes iniciativas, incluso unha lei autonómica de incentivo demográfico e medidas reiteradas en relación a axudas diversas de incentivo á natalidade como cheques bebé, cestas de benvida, tarxetas para gastos de farmacia, axudas para a conciliación, educación infantil gratuíta... Pero, lamentablemente os datos do Instituto Nacional de Estatística anualmente evidencian que son insuficientes. Non cabe dúbida, de que a situación en Galicia é semellante á doutras comunidades autónomas veciñas, pero isto non xustifica o conformismo imperante.

Eu creo que temos que pensar na coordinación entre administracións e en afrontar o desafío demográfico con ambición. Son necesarios cambios e reformas estruturais que permitan políticas orientadas a facilitar a crianza dos fillos, o que inclúe tomar decisións sobre o acceso á vivenda, o desemprego dos mozos, os horarios laborais, o mercado de traballo e a súa conexión co sistema educativo, a ordenación do territorio, a eficiencia da administración ...

A idade media de maternidade segue atrasándose. Como prexudica isto á sociedade galega?

De novo evidencia unha situación contraditoria entre a aceptación social de que existe un problema demográfico e a reacción respecto diso. Parece que tomamos unha actitude pasiva e excesivamente conservadora. Parece que o devandito tradicional de “para min teño dabondo” é xeneralizado, o que evidencia unha acomodación e falta de compromiso co futuro.

Ademais, o atraso na idade de maternidade incide sobre a redución do número de fillos por muller, pois se reduce o período de fertilidade e contribúe ao estancamento ou recesión da natalidade e a fecundidade. É dicir, contribúe ao envellecemento progresivo a nivel social.

Cre que os galegos e galegas son conscientes do problema que supón a crise demográfica que atravesa a comunidade?

É coñecido que o envellecemento e a recesión natural da poboación na comunidade galega é continua desde os últimos trinta anos a expensas dos ciclos económicos expansivos que tamén coñecemos. Hai que ter presente que o noso mercado de traballo e a nosa economía é sumamente dependente do sector público, tanto a nivel de pensións como a nivel do emprego nos servizos, e o noso mercado de traballo no sector privado é netamente insuficiente. O sector privado é o que primeiro se resente en situacións de crise económica. En suma, os galegos e galegas somos conscientes da crise demográfica e dos vaivéns da economía, pero estamos acomodados, máis preocupados por conservar e xestionar que por innovar, cambiar e reformar.

Que pasará se continúa esta tendencia nas próximas décadas?

A ver, temos que afrontar o desafío da inmigración, tanto de retorno como de atracción. As políticas natalistas non son a solución, temos unha fecundidade media de 1 fillo por muller cando só para non perder habitantes teriamos que ter máis de 2. Agora ben, Como conseguimos deixar de ser xunto con Estremadura a comunidade autónoma con menos poboación estranxeira? Tamén necesitamos máis ambición en políticas migratorias.

O que pasará nas próximas décadas dependerá das decisións da propia sociedade galega; facendo máis dos mesmo seremos unha sociedade cada vez máis envellecida e dependente co que iso conleva para manter servizos de saúde, sociais ou educativos. E efectivamente nese tipo de sociedade podemos poñer en xuízo a viabilidade de institucións públicas como municipios, deputacións ou a propia comunidade autónoma.