Un cambio legal abre unha vía exprés á nacionalidade a fillos e netos de emigrantes

(17/10/2022)

Un cambio legal abre unha vía exprés á nacionalidade a fillos e netos de emigrantes

 

As peticións de procura de antepasados colapsan xa rexistros civís en España

 

17 oct 2022 .

 

A Lei de Memoria Democrática, que entrará en vigor en canto publíquea o BOE, abrirá unha fiestra exprés á adquisición da nacionalidade a entre 300.000 e 350.000 descendentes de emigrantes españois en todo o mundo. Tras ter aprobado o Senado a lei que inclúe esa nova vía de acceso ao pasaporte e que estará vixente dous anos, prorrogable por un terceiro, a expectación hase disparado entre a diáspora e en especial en Arxentina , país que rexistra a maior saída de residentes cara a Galicia e o resto de España desde a crise económica do 2008.

 

«Multiplicáronse as consultas sobre os trámites para coñecer quen se pode beneficiar da lei de netos», sinala Susana Carbia, responsable da oficina da Xunta en Buenos Aires e presidenta do Consello de Residentes Españois na mesma capital, utilizando a denominación popular coa que se coñece en Arxentina a nova lei. «Temos noticias de que se están colapsando rexistros civís en España con peticións de quen agora buscan pistas dos seus antepasados», engade Carbia. Ante a profusión de consultas que se rexistran, consulados de España por medio mundo advirten nas súas webs de que aínda non atenden peticións. «Polo momento non se contestará ningún correo electrónico e non se atenderán solicitudes de citas relativas á lei», avisan os de Rosario e Bogotá, nin tampouco chamadas, como o de Houston.

 

Ante a avalancha que se intúe vivirán algunhas oficinas consulares —a de Buenos Aires estima que recibirá 60.000 peticións—, o Ministerio de Asuntos Exteriores envioulles unha circular anunciándolles que se preparen e que mandarán reforzos ás de maior representatividade. «No de Buenos Aires, que é o máis grande do mundo, fan falta 14 persoas máis», detalla Carbia.

 

A falta de que o BOE detalle o procedemento, das Cortes saíu como novidade o acceso á nacionalidade aos fillos que eran maiores de idade cando algún dos seus pais acolleuse a unha medida similar entre o 2007 e o 2011, entón coa Lei de Memoria Histórica. Tamén será posible o pasaporte para os netos de avoas que antes de 1978 perdían a súa condición legal de españolas ao casar cunha persoa doutro país. E a fiestra exprés reedita a posibilidade de converterse en español aos netos dos que entre 1936 e 1955 mantivesen o seu pasaporte ou se viron forzados a renunciar a el por motivos políticos.

Juan Manuel de Fouce, descendente de galegos e un dos promotores da lei de netos desde o Centro de Descendentes de Españois Unidos, estima que a maioría de quen queren sondar a posibilidade de conseguir por esa vía a nacionalidade non o fan para emigrar. «Barajas non se vai a encher de inmigrantes, non van chegar barcos a Vigo a lume de biqueira. Non todo o mundo se pode pagar un billete, o traslado da súa familia, casa... Nacionalizarse é unha opción, para a que estimamos que en Arxentina poderán ser aptos uns 90.000 ou 100.000 descendentes», apunta, aclarando que o acceso ao pasaporte non xerará dereitos en pensións ou axudas.

 

CNN Arxentina ou Clarín, o diario de maior tirada do país, fixéronse eco da recente información de La Voz de Galicia sobre a marca de inmigración cara a España. Aínda recoñecendo as cifras rexistradas, De Fouce estima que a nova fiestra non multiplicará devandito éxodo, «aínda que a situación de Arxentina é máis dramática do que representa o volume de xente que sae. Pero cando se sae, quérese facer cunhas mínimas garantías».

 

«Pode haber un fenómeno contaxio e tamén un afán común ao arxentino en pensar nun futuro no exterior, pero creo que a nova vía de adquisición da nacionalidade é un dereito e punto. Tamén por se con iso xero algo para os meus fillos no futuro», opina Juan Manuel Gomila, desde a cidade interior de San Pedro e como vicepresidente da Federación de Asociacións Españolas en Arxentina. «Hai moitas tipoloxías de ser español fóra, deberíanse estudar», propón. Na súa contorna coñece casos de familias enteiras dispostas a emprender xa en España, pero tamén de fillos de emigrados que regresan. «España e Arxentina é unha canle open 24», define.

 

 

 Máis da metade da inmigración que recala en Galicia chega desde América

 

Expertos coinciden en que o idioma incentiva a integración, pero que a «igualdade de dereitos»  é clave

 

c. punzón / m. varela

 

«Temos unha cultura semellante, o mesmo idioma e estase facilitando a chegada». Son as tres razoes que se apuntan desde a Casa de Arxentina na Coruña para argumentar por que a crecente saída de nacionais que vive o seu país diríxese fundamentalmente cara a Galicia e España. «España ofrece posibilidades de adaptarte superiores a calquera outro país, por estruturas sociais semellantes ou o mesmo idioma, e iso facilita o acceso ao emprego», analízase desde o Consello de Residentes Españois de Buenos Aires.

 

O certo é que máis da metade dos 108.863 inmigrantes chegados nos últimos 14 anos a Galicia fixérono procedentes de América. Justo antes da pandemia chegaron a ser o 67 % do total, e no 2021, último balance achegado polo Instituto Nacional de Estatística, situouse nun 58 %, dato no que incide a propia crise sanitaria e o menor número de voos transoceánicos existentes aínda hoxe e que converte aos desprazamentos de longo radio nos últimos en recuperarse no sector aeronáutico.

 

No conxunto de España, os americanos representan cada ano, de media, o 42 % das chegadas entre os 6,2 millóns de inmigrantes que recalaron no país desde o 2008. O ano pasado situouse nun 43,6, dez puntos menos que xusto antes do covid, pero dez máis que no 2014.

 

Arxentina acadou o ano pasado a cifra máis alta (32.933) de persoas que se mudaron a España na serie comparativa que o INE iniciou no 2008. Pero o mesmo ocorreu con Chile (7.178), e, xa con outro perfil, con Canadá, que nunca vira saír a máis de 1.600 dos seus nacionais cara a España. México tamén estableceu o ano pasado a súa segunda maior chegada de inmigrantes cara a España en tres lustros, e o mesmo ocorre con Estados Unidos e practicamente tamén con Cuba, de onde chegaron o ano pasado o dobre de persoas que o exercicio precedente.

 

A integración en Galicia

 

A última proxección de poboación do INE apunta a que o actual saldo migratorio, en aumento desde hai varios anos, compensará ata o 2030 a perda de poboación que tería causado a diferenza entre mortes e nacementos en Galicia. Explica o antropólogo Manuel Mandianes que neste fluxo migratorio «hai elementos fundamentais como a fala, a cultura ou a relixión». «Cando unha persoa chega a un país parecido ao seu, tratará de reconstruír o seu hábitat», continúa, aludindo aos miles de inmigrantes procedentes de América que buscan aquí os seus lazos familiares.

 

Pero a integración é un concepto «complexo e con moitas facetas», advirte a socióloga Antía Pérez Caramés, profesora da UDC. «A cuestión cultural é de segunda orde. A integración debe vincularse a estar de igual a igual nos dereitos sociais, políticos ou laborais. Sabendo o idioma é máis fácil, pero os idiomas apréndese», resume a experta en demografía. Pon por caso os problemas que tiveron xeracións de migrantes procedentes das antigas colonias de Francia ou Reino Unido a estes países. «Compartir idioma ou cultura non garante que haxa boas relacións», advirte.

 

Procedentes de Europa

 

Marcas de chegadas marcaron tamén no 2021 os que saíron de Francia, Alemaña, Bélxica, Países Baixos, Irlanda e Suecia. En cambio, unha procedencia que antes estaba no top da inmigración, a de Romanía, xa non está entre os maiores aportadores de novos residentes. Rexistrou mesmo o continxente de chegada máis baixo desde a crise económica anterior, con 15.840 recentemente chegados fronte aos 61.027 de entón.

 

O mesmo ocorre, a menor escala, desde outros puntos de Europa do Leste como Bulgaria, cuxa inmigración caeu dous terzos, ou a de Polonia ou Moldavia, reducidas á metade, con cifras nas que aínda non se inclúen as xeradas pola guerra en Ucraína.

 

África está a un 15 % por baixo das cifras precovid, con Marrocos á cabeza do ránking de inmigración cara a España (60.696), posto que había xa ocupado no 2008 e que despois cedeu sucesivamente a Romanía, Venezuela e Colombia.

 

Outros focos habituais de inmigrantes a Galicia como Brasil, República Dominicana ou Uruguai non volveron a acadar o ritmo anterior á crise do 2008. Venezuela freou a súa sangría migratoria, baixando un 58 % cara a Galicia respecto ao 2018.

 

 

¿Olvidou o seu contrasinal? | Alta