CARMELA QUEIJEIRO

 

Os supostos que a lei de Memoria Democrática abriu para a nacionalización de descendentes de emigrantes non contentou a boa parte da colonia española no exterior. A indignación e enfado crecen desde que o xoves o BOE publicou a norma aprobada polas Cortes, ao advertir que o acceso ao pasaporte será taxado e máis restrinxido dos agardado.

As situacións que son tidas en conta e que permitirán acceder á nacionalidade durante os próximos dous anos e póidase prorrogar por un terceiro, circunscríbense aos seguintes tres casos: aos fillos e netos de españois que teñan perdido ou renunciado á nacionalidade por ter sufrido o exilio por mor de razóns políticas, ideolóxicas, de crenza ou orientación sexual. Tamén para os fillos das mulleres que perderon a nacionalidade ao casar no estranxeiro antes de 1978. E finalmente, para os fillos maiores de idade de quen xa obtiveron a nacionalidade a conta da Lei de Memoria Histórica entre o 2007 e o 2011.

En sentido contrario e ata que o Goberno non regule o contrario, non están incluídos na nova fiestra á obtención do pasaporte, os fillos dos exiliados que si mantivesen a súa condición administrativa de españois. Tampouco, seguindo a interpretación literal da nova lei, os fillos de mulleres que non renunciasen á nacionalidade, e tamén se excluiría aos fillos de emigrados que non ratificasen o seu desexo de ser españois antes dos 21 anos.

As discusións e interpretacións sobre a Lei de Memoria Democrática precipitaron xa unha reunión virtual de altos cargos do Ministerio de Xustiza con representantes de colectivos da diáspora. Tras devandito encontro, o Goberno hase comprometido a emitir nos próximos días unha instrución onde se aclare que casos poden someterse a nacionalización e que trámites deberán de levarse a cabo.

Colectivos como o do Centro de Descendentes de Españois Unidos confía en que o Executivo empurre a facer unha lectura ampla e xenerosa da Lei, para que, entre outros extremos, tampouco se vaian a quedar fóra da fiestra de nacionalización exprés os netos dos emigrados que saíron de España non por razóns políticas e ideolóxicas, e si se inclúan aos que o fixeron por cuestións económicas, laborais e outros supostos non contemplados na norma. «Hai moito malestar», sinala desde Buenos Aires Juan Manuel de Fouce, un dos impulsores do CeDEU, que confía en que se pare a comunicación da instrución ministerial ata que se lle dea unha interpretación política ampla que dea pé a unha nacionalización cos maiores supostos posibles. Para presionar nese sentido, a súa asociación pediu a todos os seus integrantes que envíen correos electrónicos a todos os deputados do PSOE e membros do Goberno para facerlles ver que deixar fóra da lei aos netos de homes de emigrantes «é unha discriminación. Estásevos observando desde o exterior», sinala, aludindo á participación electoral que se estima crecerá nestas eleccións xerais entre a diáspora tras eliminarse o voto rogado.

 Por unha lei de nacionalidade

David Casarejos, presidente da comisión de Dereitos Civís e Participación do Consello Xeral da Cidadanía Española no Exterior e presidente do Consello de Residentes Españois de Manchester, avoga por superar a polémica xerada coa nova lei e esixir ás Cortes a aprobación dunha lei da nacionalidade «que recolla de verdade o sentido de nacionalidade, que non está suficientemente recoñecido», mantén.

Entende Casarejos que regular a nacionalidade non debe de ser unha cuestión de segunda orde dentro dunha norma destinada a reparar os desmáns causados polo golpe de estado do 36 e a posterior represión. «Nesta lei repárase entre outras cuestiones discriminacións que sufriron os que tiveron que exiliarse, pero fai falta unha lei de nacionalidade expresa», mantén. Pon o exemplo de Italia ou Portugal, onde a liñaxe é un elemento suficiente para poder acceder á condición de nacional, mentres que en España todo se vincula ao nacemento ou descendencia próxima.

Advirte que a posta en marcha da Lei de Memoria Democrática e a vía á nacionalización desatou o pánico entre colectivos de emigrados, expectantes agora para ver que interpretación fai o Goberno da devandita norma na instrución que prepara, pero advirte que os técnicos xa adiantaron que pouca marxe queda á interpretación dos supostos definidos o xoves no BOE.