Pilar Cancela: “A derrogación de voto rogado e a Lei de Memoria Democrática viñeron a emendar unha inxustiza”

(16/11/2022)

Pilar Cancela: “A derrogación de voto rogado e a Lei de Memoria Democrática viñeron a emendar unha inxustiza”

A secretaria de Estado de Cooperación Internacional de España e responsable das agrupacións o Partido Obreiro Socialista Español (PSOE) no Exterior, Pilar Cancela valorou, na capital arxentina, a sanción das leis de Memoria Democrática e a derrogación do voto rogado.


Mariana Ruiz, Buenos Aires
Crónicas de la Emigración 15/11/22 -



Pilar Cancela recibiu o saúdo da xente durante a súa estancia en Arxentina.

Cancela, que viaxou ao país para participar na XV edición da Conferencia Rexional sobre a Muller de América Latina e o Caribe, asegurou é un “moi bo momento para a cidadanía” no exterior e que as novas normativas viñeron a “emendar unha inxustiza”.

Durante a súa estancia dunha semana no país, a Secretaria de Estado desenvolveu, en paralelo, unha axenda institucional e política que tamén contemplou un encontro con afiliados e simpatizantes.

Pilar Cancela reuniuse coa presidenta da Axencia Arxentina de Cooperación Internacional ao desenvolvemento, que se creou hai uns meses, para reforzar o traballo conxunto que ambos os países veñen facendo xuntos desde hai moitos anos; mantivo unha entrevista de traballo coa ministra arxentina das Mulleres e participou nun encontro coa colectividade feminista local. Así mesmo, no ámbito do Cume, participou en reunións bilaterais coas ministras de Colombia e Honduras para avanzar en temas de cooperación desde a perspectiva feminista.

Como responsable do PSOE no exterior, Pilar Cancela participou, na sede da agrupación socialista en Buenos Aires, nun encontro que contou coa participación de afiliados e simpatizantes socialistas, así como representantes de partidos afíns con quen debateu sobre dous fitos reivindicados durante moito tempo pola colectividade española no exterior: a derrogación do voto rogado e a Lei de Memoria Democrática, que amplía a posibilidade de adquirir a nacionalidade española a netos de emigrantes.

Pregunta. Vostede sempre apoiou o reclamo da agrupación do PSOE en Buenos Aires na súa reivindicación do recoñecemento da nacionalidade para os netos e a derrogación do voto rogado

Resposta. Creo que foi unha aposta intelixente, de saber ler que era unha necesidade que era de xustiza e sobre todo que era unha vindicación que xa fixeramos coa ‘Lei de Memoria Histórica’ e que debía encaixar perfectamente na nosa formulación política que fósemos tamén nós os que dalgunha maneira respondésemos a iso.

Afortunadamente, agora son realidade os dous reclamos. As anteriores veces nas que eu viñen eran un desiderátum e creo que agora se abre unha nova etapa, positiva, distinta, que require que sigamos traballando porque se abriu unha expectativa moi grande en relación cos supostos de nacionalidade. Cada caso é un caso distinto. Cada caso ten as súas propias circunstancias e iso esixe tamén un procedemento moi exhaustivo, un procedemento moi reglamentista pero tamén moi garantista.

P. A administración española no exterior enfronta un desafío importante en relación á demanda crecente que terán que atender, Van reforzar os consulados con maiores recursos?

R. Entendo a ansiedade porque levaba esperando por iso moito tempo pero tamén pido unha certa paciencia porque cada caso ten que estudarse, comprobarse, porque hai tantos casos como persoas. O importante é que o dereito está. Tamén é certo que non podemos frustrar expectativas, que é necesario que as persoas interesadas vexan tamén unha resposta, en canto ás solicitudes e por iso o Goberno está a traballar para dotar aos consulados dos recursos necesarios para atender as peticións de nacionalidade.

P. Que valoración fai da derrogación do voto rogado?

R. Por fin xa non hai cidadanía de primeira e de segunda. Creo que é algo de xustiza e afortunadamente tamén haberá que posibilitar e poñer en marcha todos os medios para que ese exercicio do dereito sexa o mesmo en España que se estás en Buenos Aires

P. Que expectativas teñen en relación ao incremento da participación?

R. Eu creo que iso é unha incógnita. Facer un vaticinio respecto diso é arriscado. Hai que ter en conta que nun momento que a porcentaxe de participación era altísimo e con todo nas últimas eleccións non chegaba ao 4%.

Estamos a falar dun chan e agora non sabemos cal será a participación. Eu creo que o importante será a disposición dos medios, a disposición das capacidades, dos recursos, que se cumpran os prazos, que haxa tamén unha actualización do CERA (Censo de Españois Residentes Ausentes) que é tremendamente importante porque leva tempo sen actualizarse. A propia ‘Lei de Memoria Democrática’ establece que, unha vez que entre en vigor, nun lapso de 6 meses ese censo ten que ser actualizado.

Como se fará de oficio, haberá un requirimento de comprobación de datos. Seguramente desde os consulados farase un chamamento para que cada quen corrobore que os datos da dirección son os mesmos, pois como se fai en España que é o habitual. Creo que nese sentido haberá unha comunicación directa coa cidadanía como se fai en calquera provincia española. Creo que do que se trata é de tratar aos colectivos no exterior coma se fosen unha provincia española máis. Creo que ese é o gran paso e a gran diferenza. Creo que é un momento bonito. Un momento de xustiza tamén.

P. Podería dicirse que a nivel mundial vívese un momento especial tamén?

R. Si, eu creo que estamos a vivir un momento moi especial en xeral; un momento de incerteza. Aínda non saímos dos efectos dunha pandemia tan brutal e acábannos de impactar dunha forma moi intensa as consecuencias da guerra de Ucraína. Nese sentido, é un momento complicado porque os índices de inflación están a incrementarse na inmensa maioría dos países e iso á cidadanía tamén lle repercute en primeira persoa. Aí é onde está a diferenza e a responsabilidade de cada quen, de como responde a esas situacións. Se o fas desde unha perspectiva social, de escudo social e sobre todo das clases traballadoras e das clases medias que son quen máis o padecen ou se o fas doutra maneira.

P. Hai sectores que entenden que iso é un gasto?

R. Paréceme absurdo pensar que a protección social é un gasto innecesario. Unha das conquista da social democracia é a creación do estado de benestar. Eu creo que o reforzo do público é fundamental porque ao final o público é o que queda á xente que non ten recursos económicos. É o público o que che sostén, o que che garante que tes acceso a unha pensión, o que che garante que tes acceso a unha educación pública forte, para todos, gratuíta, o que che garante a sanidade e unha atención. Entón non é unha cuestión baladí o estado de benestar.

A pandemia demostrounos que naqueles países co seu sistema de saúde público forte respondeuse moitísimo mellor; senón pregunte aos Estados Unidos onde hai que ter un seguro de saúde privado para poder ser atendido, por exemplo. E estamos a falar dunha das economías máis fortes do mundo.

Creo que nunca pasa de moda a reivindicación dun estado de benestar forte e sobre todo dun Estado forte. Sobre todo nas situacións de crises tan intensas, crises que vén de fóra e que nos impactan na nosa vida do día a día.

Creo que iso é o que marca a diferenza, o que ninguén se senta abandonado, que sempre teña a igualdade de oportunidades, que non importe a situación económica da túa familia, da túa contorna, que sempre haxa un ascensor social que non che impida mellorar a túa situación económica, optar a unhas condicións de vida, de promoción profesional, de dignidade. Creo que iso aínda que a algúns lles pareza idealista, naif, é a cousa máis profunda que se pode dicir.

P. Hai quen asocia a idea dun estado forte con populismo, vostede que opina?

R. Eu creo que moitas veces para descualificar esas opcións de contido social, que falan de cohesión social, de xustiza social, de progreso social, de repartición e redistribución da riqueza, da progresión impositiva, chámanas populistas. Bo, para ti é populismo, para a miña forma é parte central da acción política e do que ten que facer un goberno nunha situación de crise onde ten que velar por aqueles que o necesitan, porque quen ten recursos non necesitan da protección do estado. Xa teñen recursos propios. Creo que esa é a saída máis fácil, dicir ‘iso é populista’. Depende, como dicimos en Galicia. Eu creo que o importante é ter argumentos para definir e para defender eses conceptos e iso faise coa política, coas medidas concretas e cun respaldo orzamentario concreto.

P. España presidirá a Unión Europea no segundo semestre do ano próximo, Cre que sería posible establecer un diálogo frutífero entre a UE e os países de América Latina e o Caribe?

R. Eu creo que se hai algo que nos ensinou a pandemia é a necesidade de reformularnos como respondemos a estes retos brutais que estamos a vivir e que ademais non van cesar. A guerra de Ucraína non se vai a resolver dunha maneira inminente. A situación do cambio climático é unha realidade cada vez máis impactante. O que pasa nun punto do planeta ten un impacto no outro punto do planeta. Quero dicir que ao final cuestións como a inseguridade alimentaria a nivel global e todas estas cuestións, só ímolas a poder atender de maneira solidaria e conxunta, con políticas globais e de resposta global. É cada vez máis importante a suma multilateral, os organismos de participación como Nacións Unidas, a CEPAL (Comisión Económica para América Latina e o Caribe) e a UE que ten que ter un rol moi importante, neste sentido. Creo que Europa cos acenos de identidade que a definen, como os seus valores de cohesión e xustiza social, de respecto aos dereitos humanos, de valores democráticos ten que xogar un papel fundamental e de equilibrio en determinados posicionamentos. Creo que é unha gran oportunidade e desde logo imos dar moita capacidade, moita presenza a América Latina e o Caribe.

Ou sumamos para saír destas situacións entre todos ou ninguén só poderá facelo. Entón, cada vez é máis importante o ámbito multilateral, o que haxa formulacións globais, o que podamos ter a capacidade de sumar.